Türkiye'de Hıdırellez Bayramı 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan
gece kutlanır. Bugünde ise çeşitli ritüeller gerçekleştirilir. Örneğin Hızır'ın
gezdiği kabul edilen yeşil yerlerde dolaşıp çiçek toplanır, oyunlar oynanır,
baharın ilk kuzusu kesilerek yenilir. Toplanan çiçekler kaynatılıp içilirse
hastalıklara iyi geleceğine; bu su ile kırk gün yıkanan kişinin gençleşip
güzelleşeceğine inanılır. Türkiye’de Hıdırellez kutlamaları bölgeden bölgeye
değişmektedir.
BAHT AÇMA TÖRENLERİ
Hıdırellez'de baht açma törenleri yaygın olarak görülür. Talih ve kısmet açtırmak isteyen genç kız ve kadınlardan küpe, yüzük gibi takılarını çömleğe atmaları istenir ve çömleğin üzerine su eklenerek ağzı kapatılır. Kapalı çömlek bir gece boyunca bir gül ağacının dibinde bekletilir. Ertesi günü bir araya toplanan kadınlar, çömleği ortaya koyarak maniler eşliğinde eşyaları çıkartırlar. Bu törene Yörük ve Türkmenlerde 'Mantıfar', Denizli ve çevresinde 'Bahtiyar', Balıkesir ve çevresinde 'Dağara yüzük atma', Erzurum’da 'Mani çekme', İstanbul ve çevresinde 'Baht açma', Edirne ve çevresinde ise 'Niyet çıkarma' denilir.
YOĞURT MAYALAMA TÖRENLERİ
Baht açma törenleri kadar yaygın olmasa da bir diğer ritüel yoğurt mayalamadır. Trabzon-Şalpazarı İlçesi'nde maya katılmadan yoğurt yapılır. Mayalama sıcaklığındaki sütün içine besmeleyle bir tahta kaşık koyulur. Bu şekilde elde edilen maya bir yıl kullanılır ve gelecek yıl tekrar değiştirilir. Kütahya'nın Tavşanlı ilçesine bağlı Yörük köylerinde ise bir yıllık yoğurt mayası, Hıdırellez ve sonrasındaki 2 gün sabah ezanı ile tan ağarması arasındaki sürede doğadaki bitkilerin üzerinden toplanan çiy tanelerinden sağlanır.
TÜRKİYE’DEKİ EN YAYGIN RİTÜELLER
Türkiye’de en yaygın olarak ateşten atlama ritüeli yapılır. Ateşten atlamanın dini açıdan bir anlamı yoktur. Bu ritüelin nazardan ve hastalıklardan koruduğuna inanılır. Bir diğer en yaygın ritüel ise gül ağacına dilek asmak ya da gül ağacının altına dilek gömmektir. Dilek asıldıktan ya da gömüldükten sonraki gün üzerine dileklerin yazıldığı kağıtlar, bezler açık olarak yavaşça suya bırakılır. Yazılar üste gelecek şekilde suya düşerse dileklerin kabul olacağına inanılır.
Muhabir: İbrahim Özçetin
